Turystyka – Jarocin

RATUSZ
Wybudowany pośrodku rynku na planie kwadratu miejski ratusz stoi w tym miejscu od kilku wieków. Początkowo była to budowla drewniana o wysokim, dwuspadowym dachu ze strzelistą wieżyczką. W latach 1692-1694 wybudowano nowy ratusz, również drewniany. Była to już budowla piętrowa, która jednak nie przetrwała wielkiego pożaru z 1773 roku i doszczętnie spłonęła.

Dzięki fundacji Franciszka Radolińskiego w latach 1799-1804, w miejscu starego ratusza, wzniesiono nowy murowany budynek. Na przestrzeni wieków ratusz był siedzibą rady. Znajdowały się tu również pomieszczenia sądowe, więzienne, gastronomiczne oraz handlowe.

W Ratuszu przy schodach znajduje się przepiękny witraż, autorstwa Marka i Bolesława Szczypińskich, przedstawiający scenę związaną z legendą o św. Marcinie.

Jarociński Ratusz, będący niewątpliwie wizytówką miasta, jako jeden z nielicznych w Wielkopolsce, posiada arkadowe podcienia. Począwszy od 2006 roku, w południe z Ratusza rozbrzmiewa hejnał miasta, skomponowany przez Franciszka Szymankiewicza.

Obecnie w budynku ratusza znajduje się Biuro Obsługi Miasta. W ratuszu swoją siedzibę ma również burmistrz Jarocina, jego zastępcy i kancelaria oraz kilka wydziałów urzędu miejskiego.

KOŚCIÓŁ PARAFIALNY PW. ŚW. MARCINA
Pierwsza wzmianka o kościele pochodzi z 1257 roku. Wtedy Jarocin nie był samodzielną parafią, lecz przynależał do Siedlemina. Początkowo była to drewniana budowla. Sama parafia jarocińska została wydzielona zapewne pod koniec XIII wieku.

Murowaną świątynię w porządku późnogotyckim wzniesiono w XVI wieku. Kolejne przebudowy dokonywane były w latach 1773-75 staraniem Jana Radolińskiego. W kolejnych latach następowały przebudowy kościoła. W 1838 roku rozebrano starą i wybudowano nową wieżę, która została zwieńczona hełmem w kształcie obelisku. W 1910 roku ujednolicono elewację kościoła. Z kolei w latach 1997-2007 trwały gruntowne remonty kościoła, które nadały mu obecny kształt.

Kościół otoczony jest murem, w którym znajdują się barokowe bramy oraz drewniane krużganki. Wewnątrz dziedzińca znajduje się barokowa figura św. Wawrzyńca oraz dwie wydrążone w kamieniu stare kropielnice. Dawniej na terenie wokół kościoła mieścił się cmentarz, a pochówki odbywały się tu do połowy lat 80. XVII wieku.

Jest to kościół orientowany, zbudowany z szerokiej dość krótkiej nawy, niewyodrębnionego prezbiterium oraz umieszczonych symetrycznie kaplic po bokach. Wyposażenie wnętrza pochodzi z lat 1775-87, ma charakter późnobarokowy i rokokowy z elementami wczesnoklasycystycznymi. Uwagę zwracają bogato zdobione ołtarze, konfesjonały, stare obrazy pochodzące z XVIII wieku oraz portrety trumienne Radolińskich.

Charakterystycznym elementem kościoła jest, znajdujący się na ścianie prawej kaplicy, zegar słoneczny z 1910 roku. Z kolei na wieży kościoła znajduje się zegar mechaniczny z 1849 roku. W kruchcie kościoła ulokowana jest tablica upamiętniająca moment obrania za patrona kościoła św. Marcina oraz dwa witraże z wizerunkiem św. Kazimierza oraz św. Marcina. Od strony rynku wmurowano pamiątkową tablicę upamiętniającą 13 poległych powstańców wielkopolskich oraz Kazimierza Barwickiego – działacza chórów ludowych.

W budynku stojącym przy ulicy Kościelnej mieszkają, przybyłe do Jarocina w 1892 roku, Siostry Elżbietanki. Przy kościele mieści się budynek plebanii pochodzący z 1854 roku.

PAŁAC RADOLIŃSKICH
Pałac nawiązujący do neogotyku angielskiego. Zaprojektowany przez Fryderyka Augusta Stülera. Wybudowany w latach 1847-53 dla Władysława Radolińskiego. Ponieważ pałac był wielokrotnie przebudowywany, obecny jego wygląd różni się zasadniczo od jego pierwotnej wersji. Ostateczny etap przebudowy przypadał na lata 1911-1912 i był realizowany na zlecenie Hugona von Radolin – Radolińskiego.

Pałac wzniesiony jest na planie prostokąta, przedłużanego przy kolejnych rozbudowach w latach 1911-1917. Pokryty płaskim dachem, piętrowy, u góry zwieńczony blankami. Centralna część obiektu wzniesiona wyżej, przypomina swą budową średniowieczną bramę. Miało to nadać obronny charakter pałacowi i zastąpić wieżę. Od frontowej strony umieszczono charakterystyczny ganek z balkonem. Sam budynek w centralnej części posiada wysoką sień i okazała salę od strony ogrodu.

Wewnątrz pałacu zachowały się neogotyckie elementy drewniane oraz zabytkowe drewniane schody. Całość pałacu pokryta jest tynkiem, co ujednolica nieco charakter budowli.

Przy pałacu znajduje się park o powierzchni 30 ha. W nim staw, amfiteatr oraz Skarbczyk – pozostałość zamku. W najstarszej, południowo – zachodniej części parku znajduje się jedna z najdłuższych alei grabowych w Europie.

Od 1949 roku w pałacu działał jedyny w Polsce, znany na cały kraj, Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy. Swoją siedzibę miał tu również Uniwersytet im Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Centrum Edukacji Bibliotekarskiej, Informacyjnej i Dokumentacyjnej im. H. Radlińskiej w Warszawie.

W pałacu swoją siedzibę ma Muzeum Regionalne z nowoczesną stałą wystawą poświęconą historii i kulturze Ziemi Jarocińskiej.  Muzeum prowadzi również schronisko młodzieżowe oraz nadzoruje Strefę Odkrywania Wyobraźni i Aktywności (SOWA). Projekt SOWA powstał z inicjatywy Ministerstwa Edukacji i Nauki oraz Centrum Nauki Kopernik. Jego celem jest popularyzowanie i upowszechnianie nauki oraz badań naukowych. W pomieszczeniach pałacu mieści się Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Jarocin i  Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia.

SKARBCZYK
Położony w parku miejskim nad stawem. Jest to pozostałość dawnej siedziby właścicieli miasta, prawdopodobnie rodu Zarembów. Potwierdzają to badania archeologiczne, mówiące o znajdującej się w tym miejscu drewnianej budowli, która miała prawdopodobnie wymiary 7×7 m. Była ona otoczona fosą zasilaną w wodę z pobliskiego stawu. Sam budynek miał charakter obronny i posiadał co najmniej dwie kondygnacje. Jak podają źródła na przełomie XIV i XV wieku drewniana budowla została spalona, a w jej miejsce, na początku XVI w., wybudowano murowaną wieże mieszkalną.

Od 1791 roku Skarbczyk zaczął popadać w ruinę. Budynek został odrestaurowany w 1894 roku, dodano wówczas nowy dach oraz wieżę. Początkowo Skarbczyk mieścił archiwum rodu Radolińskich. Po kolejnych remontach, w 1958 roku, odnowiony budynek stał się pierwszą siedzibą Muzeum Regionalnego w Jarocinie. Ostatni remont Skarbczyk przechodził w 2001 roku.

Obecnie mieści się tu filia muzeum – Skarbczyk jest miejscem spotkań stowarzyszeń społecznych i twórczych z terenu gminy. Zwiedzanie wnętrz możliwe jest po uprzednim zgłoszeniu pod numerem telefonu 62-747-34-49. Opodal budynku znajduje się grób hr. Alfreda Bernarda Radolina, został on pochowany w tym miejscu zgodnie z swoją ostatnią wolą.

RUINY KOŚCIOŁA SZPITALNEGO PW. ŚW. DUCHA
W parku miejskim znajduje się kolejny, z ciekawszych zabytków miasta. Są to ruiny późnogotyckiego kościoła pw. Św. Ducha. Początkowo była to budowla drewniana, która pełniła funkcje kościoła szpitalnego. Świątynia, z należącym do niej szpitalem, została ufundowana w latach 1428-1437 przez właścicieli majątku w Prusach (Pruskich). Murowana świątynia powstała zapewne w roku 1516. Do dziś zachowały się jedynie mury obwodowe wraz z przyporami oraz ostrołukowymi otworami okiennymi. Od 1833 roku świątynia znajduje się w ruinie. Obecnie trwają prace konserwatorskie i adaptacyjne przy obiekcie, które pozwolą wykorzystać ruiny do celów kulturalnych i religijnych.

W bezpośrednim sąsiedztwie, przy ul. Św. Ducha znajduje się także gotycki dom św. Józefa, wybudowany około 1900 roku. Początkowo mieścił się tu przytułek dla ubogich, a od 1932 roku działała również ochronka dla dzieci.

KOŚCIÓŁ POEWANGELICKI PW. ŚW. JERZEGO
Przy ulicy Wrocławskiej znajduje się kościół pw. św. Jerzego. Jest to budowla jednonawowa z wieżą o ażurowym zwieńczeniu ostrosłupowym. Kościół jest nieotynkowany, zbudowany w tzw. stylu okrągłego łuku. Powstał w latach 1847-1848, a gruntownie odrestaurowany i przebudowany na styl neoromański został w 1894 roku.

W latach 2002-2003 przeprowadzono remont kościoła, a w oknie wieży pojawił się witraż z patronem kościoła.

Pierwotnie ewangelicy z terenów miasta należeli do zboru w Dobrzycy. Początkowo msze dla nich odprawiane były w sali ratusza miejskiego. Kościół pw. św. Jerzego od II wojny światowej jest świątynią katolicką.

DWORZEC KOLEJOWY
Dworzec kolejowy w Jarocinie wybudowany został pod koniec XIX w. Jest to budynek piętrowy, ceglany, nieotynkowany. Dworzec jest dziś najstarszym zachowanym dworcem typu węzłowego w Wielkopolsce. Był on również jednym z pierwszych dworców posiadających oświetlenie elektryczne na tym terenie.

Nad oknami zachowały się malowidła przedstawiające sceny i symbole związane z miastem. Przy wejściu głównym została umieszczona tablica pamiątkowa ku czci powstańców wielkopolskich z ziemi jarocińskiej. Z tyłu, za stacją jako pamiątkę dawnych czasów, ustawiono parowóz typu OI49.

Jarociński dworzec w dniu 25 października 1919 roku gościł marszałka Józefa Piłsudskiego. Znany jest również z kadrów w filmach dokumentalnych o jarocińskich festiwalach.

KOŚCIÓŁ PARAFIALNY PW. CHRYSTUSA KRÓLA
Przy zbiegu ulic Paderewskiego i T. Kościuszki wznosi się okazały kościół parafialny pw. Chrystusa Króla. Zbudowany został w 1930 roku według projektu Stefana Cybichowskiego. Ma trójnawową budowę bazylikową z poprzecznym transeptem, a we wnętrzu – neoklasycystyczne wyposażenie. W 1999 roku dobudowano wieżę.

W kruchcie znajduje się pamiątkowa tablica upamiętniająca zesłańców na Syberię oraz epitafium Kazimierza Barwickiego.

W okresie okupacji ta sakralna budowla pełniła funkcję magazynu meblowego.

KOŚCIÓŁ PW. ŚW. ANTONIEGO (O.O. FRANCISZKANÓW)
Jest to nowoczesny kościół, wybudowany w latach 1976-1979 według projektu Tadeusza Kowalczyka. Kościół zbudowany na planie kwiatu róży, posiada nowoczesną bryłę i zwarty układ wnętrza. Krzyż na wieży sięga wysokości 37 m.

Do kościoła przylega klasztor ojców Franciszkanów, który powstał w latach 1976-1981. Franciszkanie przybyli do Jarocina w 1934 roku. W okresie świątecznym tradycyjnie zakonnicy przygotowują wielki żłobek nad ołtarzem.

Przy kościele znajduje się pomnik św. Franciszka z Asyżu z 1989 roku.

SYNAGOGA
Za kościołem św. Jerzego od strony ul. Małej wznosi się dawna synagoga. Kamień węgielny pod jej budowę położył w 1841 roku ówczesny właściciel Jarocina hr. Władysław Radoliński.

W okresie okupacji budynek został przebudowany przez Niemców na salę gimnastyczną. Funkcję tę pełnił również po wojnie.

W ostatnich latach obiekt przeszedł gruntowny remont i obecnie jest własnością prywatną.

PARK RADOLIŃSKICH
Park Radolińskich w Jarocinie jest jednym z najokazalszych parków w Wielkopolsce. Założony w latach 1840-1850 ma formę parku krajobrazowego o powierzchni ok. 30 ha. Zaprojektował go Piotr Józef Lenne, znany projektant parków m.in. w Wiedniu, Berlinie i Wrocławiu.

Spiętrzenie przepływającej przez kompleks rzeczki Lipówki pozwoliło na utworzenie malowniczego stawu. W 2002 roku zainstalowano na nim fontannę w kształcie blaszanego kwiatu.

Cennym elementem parku jest jego stare zadrzewienie. Znajduje się tu jedna z najdłuższych w Europie alei grabowych oraz wiele drzew o charakterze pomnikowym. W głębi kompleksu znajdowało się niegdyś alpinarium, dziś po nim pozostał jedynie kopiec.

Przy parku, od strony ul. Św. Ducha do roku 2017 znajdował się miejski amfiteatr, wzniesiony w 1978 roku, znany z odbywających się tu konkursowych przeglądów zespołów w ramach Festiwali Muzyki Rockowej. Od strony ulicy Kasztanowej można oglądać dom ogrodnika z 1910 roku.

PARK IM. MAJORA ZBIGNIEWA OSTRORÓG-GORZEŃSKIEGO

Park im. Majora Zbigniewa hr. Gorzeńskiego otwarto w  2019 roku. Z okazji  100 rocznicy Powstania Wielkopolskiego oraz odzyskania przez Polskę niepodległości, zdecydowano się odnowić go oraz przywrócić mu dawną nazwę, obowiązującą przed II wojną światową.

Po wojnie park przemianowano najpierw na Bohaterów Stalingradu, a później na Park Zwycięstwa. W ten sposób ze świadomości jarociniaków próbowano wymazać postać mjr. Zbigniewa hr. Ostroróg-Gorzeńskiego, a także historyczne związki tego miejsca z powstaniem wielkopolskim i udziałem w nim jarociniaków.

Major Zbigniew hr. Ostroróg-Gorzeński był niezwykłym człowiekiem, czym zyskiwał sobie uznanie nie tylko powstańców, ale i mieszkańców Ziemi Jarocińskiej. W 1920 r. Rada Miejska nadała mu tytuł Honorowego Obywatela Miasta. Trzy lata później jego imieniem nazwano ten pierwszy w Jarocinie publiczny park.

Teren parku ma być przestrzenią do prowadzenia edukacji przyrodniczej, historycznej, ale i estetycznej. Stąd w parku duża bioróżnorodność w nasadzonej roślinności, pojawiły się tablice informacyjne, elementy z opisami historycznymi i tablice przypominające miejsce i daty powstańczych bitew, w których uczestniczyli jarociniacy.

W pobliżu głównego pomnika majora znajdują się cztery mniejsze pomniki osób zaangażowanych w struktury Powstania Wielkopolskiego na Ziemi Jarocińskiej, upamiętniając w ten sposób wkład wszystkich mieszkańców biorących udział w odrodzeniu Polski.

Park został zrewitalizowany w ramach kompleksowego projektu rozwoju systemu zieleni w Jarocinie, obejmującego parki, skwery i zieleń przyuliczną. Na realizację przedsięwzięcia Gmina Jarocin pozyskała ponad 12 mln zł dofinansowania unijnego.

POMNIK GLANA
Pomnik Glana w Jarocinie nawiązuje do tradycji festiwalowej miasta. Ciężkie, skórzane buty noszone były m.in. przez punków, licznie odwiedzających Jarocin podczas imprez rockowych.

Kultowy but został odsłonięty 2011 roku. Znajduje się przy Zbiegu ulic Św. Ducha i Wojska Polskiego, nieopodal parku. Pomysłodawczynią pomnika była artystka i animatorka kultury Felicja Pawlicka, tragicznie zmarła w 2010 roku.